آیا کودک شما در حال دندان در آوردن است؟

کودک در این سن می خواهد هر چیزی را در دهانش بگذارد و هر چیزی که دم دستش باشد می جود. بنابراین اگر چنین رفتاری از کودک تان دیدید الزاما نشانه دندان در آوردن نیست. معمولا یک راه برای فهمیدن این موضوع نگاه کردن به لثه پایینی کودک است. در این حالت لثه ملتهب و قرمز می شود و سایر علایم دندان در آوردن را دارد. این علایم عبارتند از:

• کج خلقی
• ریزش آب از دهان
• حساسیت و خارش
• نیاز به جویدن و گاز گرفتن
• اسهال
• تب خفیف (زیر 38 درجه)
• بی خوابی
• سرفه به خاطر آبی که در دهانش جمع می شود.

البته مدتی طول می کشد تا دندان جوانه بزند. گاهی اوقات دو ماه طول می کشد تا دندان سطح لثه را بشکافد و بیرون بیاید. اگر روی لثه زخمی مانند یک جوش دیدید که هماتوم نام دارد یعنی دندان دارد در می آید. در هماتوم ها خون جریان دارد و آن برجستگی های آبی رنگ معمولا کیست های رویشی هستند که مایع بی رنگی درون شان است، وقتی این کیست ها بترکند دندان بیرون می زند.

چگونه درد کودک را تسکین دهیم؟

گاهی اوقات مسکن بسیار مفید است البته گاهی وقت ها هم تاثیر چندانی ندارد. در مورد میزان مسکنی که باید به کودک بدهید از پزشک سوال بپرسید. ژل های موضعی دهانی که میزان دوز مصرفی آن ها روی قوطی درج شده است گاهی موثرند، اما اگر برای فرزند شما تاثیری نداشته دیگر از آن ها استفاده نکنید. هرگز برای جلوگیری و پیشگیری از درد به کودک دارو ندهید. تنها در صورتی از دارو استفاده کنید که می بینید کودک درد دارد. زیاده روی در مصرف ژل های دهانی می تواند باعث بیماری متموگلوبینمیا شود. این ژل ها را نباید بیش از 4 مرتبه در روز استفاده کرد. همچنین قرص های مخصوص تسکین درد لثه نیز مواد شیمیایی بلادونا دارد که بهتر است به کودک ندهید. از راه های زیر نیز می توانید برای تسکین درد کودک استفاده کنید:

• چند دندان گیر همراه خود داشته باشید، شاید کودک ترجیح دهد اسباب بازی سفت پلاستیکی اش یا دندان گیری را که با مایع پر شده بجود. اجازه دهید هر کدام که دوست دارد را داشته باشد. دندان گیر را فریز نکنید، اما آن را در یخچال بگذارید تا سرد باشد.

• به کودک نوشیدنی و غذاهای نرم و ملایم و سرد بدهید.

• می توانید به کودک بیسکویت مخصوص دندان در آوردن بدهید.

• به طور مرتب آبی را که از دهانش روی چانه و گردنش می ریزد پاک کنید و هر وقت لازم بود لباسش را عوض کنید. تماس بیش از حد آب دهان با بدن کودک می تواند باعث ایجاد حساسیت و خارش پوستی شود. اگر نمی توانید کاری کنید که دائم سر و صورتش خشک بماند در نواحی یاد شده کمی وازلین بمالید.

• اگر کودک اسهال دارد به طور مرتب پوشکش را عوض کنید، با این کار از درد گرفتن، زخم و اذیت شدن باسن جلوگیری می کنید.

•  

•  

• تعداد دندان های شیری در هر فک 10 عدد و در تمامی دهان 20 عدد است. متاسفانه بسیاری از پدر ها و مادر ها فکر می کنند که زود خراب شدن دندان های شیری و کشیدن آن ها مهم نیست چرا که دندان های دائمی به جای آن ها خواهند رویید. به این ترتیب با عدم مراقبت کافی باعث پوسیدگی زودرس و از دست رفتن آن ها می شوند که نتیجه آن رویش نابجا یا عدم رویش دندان های دائمی زیرین است. در صورتی که توجه به دندان های شیری مهم است.
  دندانهای شیری کودکان معمولا از 6 سالگی شروع به افتادن می کند. افتادن دندان های شیری از 2 دندان جلویی بالا و پایین شروع می شود. گاهی ممکن است دندان های شیری کودکان 6 ماه زود تر بیفتد یا 6 ماه دیر تر، ولی به صورت کلی در 5 و نیم سالگی باید یک عکس از دندان های کودک گرفته شود و با تشخیص دندانپزشک مشخص می شود که این دندان لق می شود یا کج در می آید. در 5 سالگی با مراجعه به دندانپزشک و معاینه او اگر دندان از آن نوع باشد که فرم طبیعی ندارد باید کشیده شود. دندان شیری اگر تا 7 سالگی لق نشود ممکن است از داخل دربیاید. در نتیجه با به موقع عکس گرفتن از دندان ها توسط دندانپزشک تشخیص داده می شود، در غیر این صورت دندان جای مناسب درنمی آید.
  از 5 سالگی به بعد دندان ها شروع به افتادن می کنند. در بعضی از کودکان این اتفاق زود تر می افتد و در بعضی دیگر دیر تر. نکته مهم این است که دندان های دائمی سرجای طبیعی خودشان قرار بگیرند. در نتیجه 6 ماه دیر افتادن یا 6 ماه زود افتادن دندان مهم نیست. مهم ترین نکته این است اگر دندان سرجای اصلی خود در نیاید ممکن است به صورت کج در بیاید. دندان های دائمی باید زیر دندان های شیری در بیایند.
  اگر به این حالت نباشد دندان های دائمی در سمت داخل دندان های شیری درمی آیند و آن هنگام است که مادر متوجه می شود دندان ها سرجای خودشان در نیامده اند. اگر این حالت به وجود بیاید دندان شیری لق نمی شود و با فشاری که همیشه به سمت بالا وارد می کنند ریشه دندان تحلیل می رود یعنی عملا ریشه ای برای دندان باقی نمی ماند. توصیه می شود حتما به دندانپزشک مراجعه کنند چون با گرفتن عکس بزرگ از دندان مشخص می شود که دندان سر جای اصلی خود قرار گرفته است یا نه؟ اگر دندان سرجای اصلی خود نباشد و آن را به موقع بکشند سرجای خود برمی گردد، ولی اگر رویش دندان های شیری تمام شده باشد دندان سر جای خود برنمی گردد، یعنی عمل بیرون آمدن دندان شیری و رویش دندان سر جای اصلی همزمان با هم انجام نمی شود. وقتی رویش دندان تمام شود با کشیدن دندان آن هرگز سرجای اصلی خود قرار نمی گیرد.

• دندان جزو سیستم سلامتی بدن است . دندان بطور مستقیم یا غیر مستقیم می تواند روی سلامتی انسان اثر بگذارد . بسیاری از بیماریها و حتی بیماریهای قلب وعروق در کودکان نارس بوجود می آید ارتباط به دندان دارد . مادرانی که بیماری لثه ی شدید دارند وعفونت های حاد لثه ای دارند ، بچه ای که به دنیا می آورند معمولا وزنشان پایین است . ما این ارتباط ها را بطور مستقیم احساس نمی کنیم .

  امکان رویش دندان از سن پنج ماهگی وجود دارد و اولین دندانی که کودک می تواند در بیاورد دندان قدامی پایین است . تاخیر رویش تا هشت ماهگی هم ناراحت کننده نیست . سیستم دندانهای شیری در دو تا سه سالگی تکمیل می شود . مجموعه دندانهای شیری دو تا دندان آسیای شیری است و بقیه دندانهای نیش و چهار دندان قدامی است . تا شش سالگی کودک فقط دندانهای شیری را دارد . در سن شش سالگی دندان های شیری کم کم جایشان را به دندانهای دائمی می دهند که ما به آن مرحله ی انتقالی می گوییم که مرحله ی بسیار مهمی است .

  دندانهاي شيري مسؤول حفظ فضاهاي مناسب براي روييدن دندانهاي دائمي كودك هستند. آنها راهنماي رويش دندانهاي دائمي در موقعيت صحيح هستند. آنها به رشد و تكامل صورت و فكين كمك كرده، بر رشد، ارتفاع و شكل صورت اثر مي‏گذارند. دندانها در زيبايي شخص و حس اعتماد به نفس موثرند. دندانها مسلما در اولين گام براي هضم غذا كمك مي‏كنند. دندانهاي شيري سالم و بدون پوسيدگي محيط سالمي را براي دندانهاي دائمي فراهم مي‏كنند.

  از دست دادن زودرس دندان شيري به ويژه در قسمت خلفي، سبب بروز مشكل خواهد شد. دندانهاي مجاور ممكن است به سمت فضا منحرف شوند، دندانهاي كج شده سبب تجمع بيشتر غذا و قرار گرفتن در معرض پوسيدگي بيشتر مي‏شوند. و دنداني كه جا به جا شده است ممكن است مانع رويش دندان دائمي كه كه قرار است در آن فضا برويد، بشود. دندان‏های شیری در کودکان به اندازه دندان‏های دائمی اهمیت دارند از این رو لازم است که برای حفاظت و سلامتی آنها آگاهی‏های لازم را داشته باشیم. لازم به ذکر است که پوسیدگی و کشیدن بی‏موقع دندان‏های شیری به خصوص دندان‏های آسیاب شیری ممکن است باعث شود دندان‏های دائمی با وضعیت بد و نامناسبی رویش یابند.

  اگر یکی از دندان‏های شیری بی‏موقع کشیده شود، دندان مجاور آن در عرض چند ماه به تدریج به سمت جلو حرکت می‏کند و جای خالی دندان از دست رفته را می‏گیرد، در نتیجه دندان دائمی فضای لازم برای رویش را نخواهد داشت و اجباراً یا به صورت نهفته می‏ماند یا در یک مسیر غیر نرمال می‏روید. بنابراین اگر به هر علتی چاره‏ای جز کشیدن دندان شیری وجود ندارد باید فضای خالی به وجود آمده به وسیله «فضا نگهدار» تا زمان رویش دندان دایمی جایگزین آن حفظ شود و این موضوع در مورد حفظ فضای خالی دندان آسیاب دوم شیری اهمیت بسیار بسیار بیشتری دارد چرا که دندان دائمی جایگزین آن کلید تناسب دندانی در دهان است. تعداد دندان‏های شیری 20 عدد است و تعداد دندان‏های دایمی 32 عدد.

  علت این تفاوت این است که در سن 6 سالگی در عقب دندان‏های آسیاب بزرگ و کوچک در هر سمت فک‏ها، 3 عدد دندان آسیاب بزرگ به صورت دائمی و غیر قابل تعویض روئیده می‏شود. بنابراین اولین دندان دائمی در سن 6 سالگی و قبل از اینکه هیچ دندان شیری‏ای افتاده باشد در خلفی‏ترین ناحیه دهان رشد می‏کند. این دندان اهمیت بسیار زیادی دارد به طوری که موقعیت درست و سلامت آن بر موقعیت و سلامت سایر دندان‏های دائمی در آینده اثرگذار است. دومین دندان آسیای بزرگ از پشت این دندان و در سنین 11 تا 13 سالگی می‏روید و سومین دندان آسیاب بزرگ که به آن دندان عقل نیز می‏گویند بین سنین 17 تا 21 سالگی رویش خواهد یافت.

  بقیه دندان‏های دائمی زمانی می‏رویند که دندان شیری مربوط به آنها افتاده باشد و فقط دندان‏های آسیاب بزرگ اول دوم و سوم هستند که دندان شیری جانشین ندارند. دندان عقل یا آسیاب بزرگ سوم تنها دندانی است که می‏تواند در درصد بسیار زیادی به صورت نهفته باقی بماند و سال‏ها رویش نیابد  برخلاف تصور عده زيادي از والدين كه براي دندانهاي شيري اهميتي قائل نيستندو كوشش جهت تميز كردن آنها نمي‏كنند، مراقبت از دندانهاي شيري از ابتداي رويش آنها در دهان الزامي است .

  تنها با مراقبتهاي ويژه از دندانهاي شيري كودكان مي‏توان انتظار رويش صحيح دندانهاي دائمي را به جاي آنها داشت. اين مطلب به خصوص در مورد دندانهاي آسياي شيري كودكان اهميت بيشتري دارد، زيرا اين دندانها بايد تا حدود  10يالگي به طور سالم در دهان باقي بمانند. متاسفانه اغلب پدرها و مادرها بر اين باورند كه زود خراب شدن دندانهاي شيري و كشيدن آنهامهم نيست چرا كه دندانهاي دايمي به جاي آنها خواهند روييد، به اين ترتيب با عدم مراقبت كامل باعث پوسيدگي زودرس و از دست رفتن آنها حتي در سنسن  3-4سالگي مي‏شوند كه نتيجه ان كج روئيدن يا نروئيدن دندانهاي دايمي زيرين است .

  
  چگونه از زود افتادن دندانهاي شيري و رويش نادرست دندانهاي دائمي جلوگيري كنيم ؟
  1-تا حد امكان كودك را از مصرف مواد قندي و شيرين باز داريم. 

  2-با نظافت دندانهاي شيري مانع از خرابي و پوسيدگي ان‏ها شويم. 

  3-كودك را در هر سال به طور منظم براي معاينه نزد دندانپزشك برده، از سلامت دندانهاي شيري وي مطمئن شويم. 

  4-در صورت بروز پوسيدگي فورا به ترميم و پر نمودن دندان شيري اقدام نمائيم، به خصوص پوسيدگي‏هايي كه در بين دندانهاي آسياي شيري به وجود مي‏آيد. اين مسأله به جز ايجاد درد و ناراحتي و خطر كشيده شدن زود هنگام دندان شيري مي‏تواند سبب نزديكتر شدن آسياهاي شيري به يكديگر و كاهش فضاي مورد نياز براي رويش دندان‏هاي دائمي گردد.

  5-هرگاه به دليل پوسيدگي بيش از حد، خارج نمودن يك دندان شيري از دهان لازم باشد، بهتر است قبل از هرگونه اقدامي با يك دندانپزشك مشاوره نمائيم تا با بررسي تمام جوانب مشخص نمايد كه آيا نيازي به حفظ فضاي خالي و استفاده از فضا نگهدارنده، وجود دارد يا خير؟لازم به تذکر است که تاج دندان‏های شیری در زمانی ساخته می‏شوند که طفل هنوز در مرحله جنینی و داخل رحم مادر است از این رو مواردی که مادر در دوره بارداری از آنها تغذیه می‏کند تأثیر بسیار زیادی در چگونگی و قوت و ضعف دندان‏های فرزند او خواهد داشت.

  مهم‏ترین موادی که برای تقویت و استحکام دندان‏های طفل لازم و مؤثر شمرده می‏شود و بهتر است که خانم‏های باردار با آگاهی از خواص این مواد به میزان لازم و کافی از آنها تغذیه کنند عبارتند از : کلسیم و فسفر که اغلب از طریق مصرف شیر و لبنیات به دست می‏آید‏‎ْْ؛ ویتامین D در روغن ماهی، گوشت ماهی، کره، پنیر و زرده تخم مرغ به مقدار زیاد موجود است؛ ویتامین C که به مقدار زیاد در پرتقال، گوجه فرنگی و سبزیجات وجود دارد و سایر ویتامین‏ها از جمله ویتامین B و A که در جگر، لبنیات، غلات و حبوبات به مقدار فراوان وجود دارد.
  در پوسیدگی میکروب ها تاثیر گذار هستند و پوسیدگی بیماری است که قابل سرایت است . وقتی در درهان مادر پوسیدگی زیاد باشد ، این واکنش را ما در کودک می بینیم که کودک هم پوسیدگی های زیادی در دهانش دارد . اگر مادر بتواندپوسیدگی دهان خودش را در هنگام بارداری کنترل بکند احتمال پوسیدگی در کودک کمتر می شود . وقتی کودک بدنیا آمد ،والدین سعی کنند که پوسیدگی در دهان خودشان را کمتر بکنند و این در مورد کودکان زیر پنج سال تاثیرگذار است و پوسیدگی دندان آنها هم کمترمی شود. از شش ماهگی باید تمیز کردن دندان و دهان بچه شروع بشود .

  یا یک گاز استریل یا مسواک انگشتی می توان دندان کودک را تمیز کرد. از همان لحظه ای که دندان در دهان بچه دیده می شود باید مسواک زده بشود . وقتی سن بچه بالاتر می رود باید از مسواک های مخصوص همان سن استفاده بشود . تا قبل از سه سالگی نیازی به خمیردندان نیست . بعداز سه سالگی بهتر است که از خمیر دندان استفاده بشود ولی حجم آن کم باشد تا بچه اذیت نشود و آنرا نخورد. از سن شش سالگی به بعد ما می توانیم دهان شویه را به ترکیباتی که بچه می تواند استفاده کند اضافه کنیم .

  از دهان شویه های فلوراید دار استفاده کنید و در مواقع ضرورت از دهان شویه ی های ضدباکتری استفاده بکنید . از دوسالگی ما می توانیم درمان فلوراید غلیظ را در کلینیک ها شروع کنیم که این باعث می شود دندان ب چه مقاومت پیدا بکند . از سن هشت سالگی ما می توانیم از نخ دندان برای بچه ها استفاده کننیم . تا شش سالگی مسواک زدن بچه بعهده ی پدر و مادراست و بعد از آن باید تحت ظارت پدرومادر باشد و از سن نُه سالگی خود بچه می تواند مسواک برند .

  ما حتما باید از چندین روش برای بهداشت دهان و دندان استفاده بکنیم تا کارخودش را نشان بدهد . ما به بزرگسالان توصیه می کنیم که در روز دو بار مسواک بزنند یکی شب قبل از خواب ودیگری صبح بعد از بلند شدن از خواب . از خمیر دندان حاوی فلورایداستفاده بکنند از دهان شویه حاوی فلوراید استفاده بکنند و حتما از نخ دندان استفاده بکنند. دندانهایی که بهم چسبیده اند با مسواک قابل تمیز کردن نیستند و باید برای تمیز کردن آنها حتما از نخ دندان استفاده بشود